جوگیر شدن» یعنی چه؟ بهترین تعریف از نظر شما برای این اصطلاح چیست؟

با توجه به تغییرات گفتمان در زبان امروز جوانان، بسیاری از کلمات و عبارت‌ها مفهوم خود را از دست داده یا دارای معانی جدید و متفاوتی شده‌اند. یکی از این عبارات «جوگیر شدن» است. از نظر رفتارشناسی «جوگیر شدن» به معنای اسیر عوامل محیطی و تسلیم فشارهای محیط شدن و تن دادن به خواسته‌های اطرافیان اعم از دوستان یا همراهان است.

اما در گفتمان امروز «جوگیر شدن» به حالتی اطلاق می‌شود که فرد هنگامی که تحت فشار رفتارهای محیطی قرار می‌گیرد، برای همرنگ شدن با آن دست به کارهایی می‌زند که در شرایط عادی امکان ندارد به انجام آن حرکت‌ها اقدام کند.رفتارهایی همچون استفاده از مواد مخدر، کشیدن سیگار یا سایر هنجارشکنی‌هایی که مغایر با اصول اخلاقی و رفتار درست و انسانیت است همه و همه ناشی از جوگیر شدن بعضی از افراد است.

‌ آیا «جوگیر شدن» سن و سال خاصی دارد یا هر کسی در هر سن و سالی می‌تواند «جوگیر» شود؟

جوگیر شدن محدود به سن و سال یا برای افراد خاصی نیست چرا که هر کسی در هر سن و سالی اگر فاقد مهارت‌های زندگی باشد و در این زمینه آموزش‌های لازم را ندیده باشد، اسیر جو شده یا «جوگیر» می‌شود یعنی آنجا که باید پاسخ منفی بدهد، قدرت «نه» گفتن را ندارد یا دست به کارهایی می‌زند که در شرایط عادی نه‌تنها از وی بعید است بلکه ممکن است خود او نیز از مخالفان آن رفتار باشد. ‌اگرچه «جوگیری» در همه سنین اتفاق می‌افتد اما در طیف سنی 11 تا 25 ساله بیشتر دیده می‌شود و «جوگیر شدن» در این سن و سال موجب گرفتار شدن جوانان و نوجوانان در آسیب‌های اجتماعی و رفتاری می‌شود و خطر انحراف و ناهنجاری‌های ناشی از «جوگیر شدن» در این سنین بیشتر است.

‌ چرا جوانان سریع‌تر و راحت‌تر از بقیه سنین جوگیر می‌شوند؟

جوانان به دلیل حس چشم و هم‌چشمی و ثابت کردن اینکه آنها نیز در سطح برابر با دیگران هستند زودتر«جوگیر» می‌‌شوند. فریب خوردن در عرصه رقابت‌های نادرست، ضعف‌ مبانی اخلاقی، کم‌رنگ بودن ارزش‌‌های دینی، ضعف و کمبود خودباوری و اعتمادبه‌نفس پایین از دیگر عوامل «جوگیری» و اسیر شدن جوانان در فضای محیط اطرافشان است.

‌ آیا علاقه جوان‌ها به عضویت در گروه، می‌تواند سبب جوگیر شدن آنها شود؟

مسأله جوگیر شدن به گروه ارتباط ندارد. جوانان در گروه احساس امنیت می‌کنند البته ممکن است جوان یا نوجوان در کنار دوست یا همسایه خود نیز جوگیر شود اما اقدام به بزهکاری در قالب گروه برای نوجوانان و جوانان مقدورتر و ساده‌تر است.

‌ در چه فضاها و محیط‌هایی شرایط برای «جوگیر شدن» فراهم می‌شود؟

«جوگیر شدن» در هر محیطی ممکن است رخ بدهد. اما در محیط‌های شهری و در جاهایی که توجه به اشرافی‌گری و زندگی صددرصد مصرفی و استفاده از اینترنت، رایانه و ماهواره بیشتر باشد، این تهاجم رفتاری بیشتر خواهد بود.

‌ به نظر شما آیا می‌توان برخی از حرکت‌های سیاسی یا اجتماعی را در جوگیر شدن افراد ریشه‌یابی کرد؟

بله در همین مسأله آشوب‌های خیابانی بسیاری از جوانان و نوجوانان اسیر جو موجود شدند و برای خودنمایی در مقابل هم سن و سال‌ها یا جنس مخالف اقدام به برخی کارها کردند. شاید 70 درصد از جوانان و نوجوانان برای اینکه به اصطلاح از قافله عقب نمانند و با جو موجود همرنگ شوند در برخی از آشوب‌ها حضور داشتند وگرنه در شرایط عادی محال بود دست به چنین کارهایی بزنند.

‌ «جوگیر شدن» جوان‌ها چقدر در گرایش آنها به رفتارهای پرخطر و ضدهنجار تأثیر می‌گذارد؟

از آنجایی که حد و مرز رفتارها و نتایج آنها برای بسیاری از جوان‌ها و نوجوان‌ها روشن نیست، «جوگیری» به عنوان یک ناهنجاری رفتاری ممکن است منجر به‌ سقوط آنها به اعتیاد یا دچار شدن به افسردگی یا آسیب‌هایی همچون فرار از خانه، ترک تحصیل خرابکاری‌های سیاسی و حتی خودکشی شود.

‌ شما از جنبه‌های منفی «جوگیری» گفتید، آیا «جوگیری» جنبه‌های مثبت هم دارد؟ 

بله، با آموزش مهارت‌های زندگی و واقع‌گرایی به جوانان می‌توان از این حس «جوگیر» شدنشان در مسیر درست و سازنده‌ای استفاده کرد. به‌‌طور مثال در جهاد سازندگی جوانان به خاطر رقابت در عرصه‌های سالم و خدمت به روستاها و مزارع می‌رفتند و امروز هم این کار صورت می‌گیرد. این خود نمونه‌ای از بهره‌برداری درست از این حس جوانان است.

‌ چه کنیم تا «جوگیر» نشویم.

از نگاه آسیب‌شناسی رفتاری، آموزش‌ها، مهارت‌های زندگی به‌ویژه مهارت گفتن «نه» اصلی‌ترین واکسن برای جلوگیری از گرفتاری در این بیماری رفتاری است.

ترسیدن از تمسخر یا تبرئه کردن خود از اتهام ترسو بودن و امثال آن سبب می‌شود تا جوانان قدرت «نه» گفتن به دعوت‌ها و خواسته‌های نامعقول و ضداخلاقی و مخالفت با ارزش‌ها را از دست بدهند و این مسأله زیربنای اصلی «جوگیری» آنان است.

‌ آیا جوگیر شدن در انسان ریشه روانشناسی دارد؟

«جوگیر شدن» ریشه رفتاری دارد و به خاطر خلأ رفتارهای سالم و پیشگیری کننده به‌وجود می‌آید. الگوهای رفتاری سالم باید در خانواده و مدرسه ارائه شود. جوانانی که مهارت‌های زندگی را آموخته‌اند یا در خانواده‌های اصیل و ارزشی تربیت شده‌اند هرگز اسیر جو نمی‌شوند.

منبع:

http://parham02.blogfa.com/post/46